“Mama, ga ik ook dood?” – het zijn van die vragen die kinderen ons soms ineens stellen. Direct, onverwacht, en vaak precies op momenten dat we er zelf niet op voorbereid zijn. Veel volwassenen schrikken van zulke vragen, zoeken naar de juiste woorden of vermijden het gesprek liever helemaal.
Toch is openheid juist in dit soort gesprekken van groot belang.
Waarom eerlijke antwoorden zo belangrijk zijn
Kinderen voelen feilloos aan wanneer een thema taboe is. Als er niet over gesproken mag worden, kan een kind zich eenzaam en angstig voelen met zijn gedachten. Het idee dat je niet mag vragen of praten over de dood, maakt het onderwerp alleen maar enger.
Daarom is het zo belangrijk dat kinderen ervaren dat hun vragen welkom zijn. Eerlijke antwoorden – ook als we zelf niet álles weten – geven veiligheid en vertrouwen.
Wat gebeurt er als we het gesprek vermijden?
- Kinderen blijven met hun zorgen alleen.
- Hun fantasie kan angstiger zijn dan de werkelijkheid.
- Ze voelen dat verdriet of dood iets is waar je niet over mag praten.
- Dat kan leiden tot extra spanning of onzekerheid.
Hoe kun je wel antwoorden?
Je hoeft als volwassene geen perfecte of sluitende antwoorden te hebben. Wat wél helpt:
- Wees eerlijk over wat je weet en niet weet. “Ik weet niet precies hoe het is, maar sommige mensen geloven dat je naar de hemel gaat.”
- Luister eerst. Vraag door: “Wat denk jij zelf?”
- Erken emoties. Zeg bijvoorbeeld: “Ik snap dat je bang bent, dat zou ik ook zijn.”
- Maak ruimte voor gesprek. Het gaat niet om het antwoord, maar om het samen zoeken.
Wat levert dit kinderen op?
- Ze voelen zich serieus genomen.
- Hun angst wordt minder groot, omdat erover gesproken mag worden.
- Ze leren dat dood en verdriet onderdeel van het leven zijn, waar liefde en verbinding doorheen blijven bestaan.
Een hulpmiddel bij zulke gesprekken
Het boek Waar ben je als je er niet meer bent? van Conny Coppen en Pjotr van Kan is speciaal geschreven om dit gesprek te openen. Het verhaal en de illustraties sluiten aan bij de belevingswereld van kinderen en het gespreksboek achterin biedt vragen en opdrachten om samen in gesprek te gaan.
Zo leren kinderen dat hun gevoelens er mogen zijn – en dat ze er niet alleen voor staan.