‘Ik raak nooit uitgeleerd. Er komen elke keer weer nieuwe elementen en dimensies bij, omdat hoogbegaafdheid uit een ongelooflijk brede waaier aan eigenschappen bestaat, die bij ieder individu weer anders is samengesteld.’ Deze uitspraak van de Vlaamse expert dr. Tessa Kieboom, die de afgelopen jaren meer dan 10.000 hoogbegaafden onderzocht, laat de schoonheid van deze veelkleurigheid zien, maar het heeft ook een keerzijde. Door de vele verschijningsvormen zijn hoogbegaafden vaak niet (meteen) als zodanig herkenbaar. Sommigen halen op school lage cijfers, anderen vallen op door onaangepast gedrag. Maar ja, wat zou jij doen als je op school anders denkt en je je verveelt omdat de stof niet aansluit bij jouw manier van denken?
In het boek Hoogbegaafde kinderen wordt de roep naar (h)erkenning van ouders en hun hoogbegaafde kinderen als een belangrijk signaal beschreven. Hoogbegaafdheid is namelijk in veel gezinnen een enorme en complexe zoektocht en wordt veelal ervaren als een intens en soms eenzaam proces. Veel zoektochten zijn persoonlijke ervaringen die vragen om gezien en gehoord te worden én om een stem te krijgen. Niet alleen voor de ouders van hoogbegaafde kinderen, maar ook voor de kinderen zelf. Aandacht voor het anders denken, het anders zijn van een kind. In alles wat in de ervaringsverhalen van ouders en experts naar voren komt, laat het verlangen zien voor ruimte en respect voor ieders eigenheid en de intense zoektocht hierin.
Hoogbegaafde kinderen
Een kind zien, horen en accepteren zoals het is, is de kern waar het in om gaat en waarom veel mensen voor opkomen, voor in gesprek gaan en blijven volharden in de zoektocht. Een gelukkig kind is dat waar ouders voor knokken. Geloof in hun kind is de krachtbron voor veel ouders.
De focus (in het onderwijs) ligt echter vaak op het labelen van de (gedrags)problemen in plaats van op de talenten van een kind. Er wordt te weinig ingehaakt op de interesse van een kind om van daaruit te handelen. Belangrijk daarbij is te blijven geloven in het goede van een kind en verder te kijken dan alleen naar gedrag. De focus zou moeten liggen op de behoefte van het kind en hoe je daarbij goed kunt aansluiten met onder andere onderwijs.
Sleutelwoorden voor hoogbegaafdheid zijn in bijna alle verhalen de intensiteit en de complexiteit. Ook het anders zijn of anders voelen is iets dat door veel hoogbegaafde kinderen wordt gevoeld en bij sommige veel eenzaamheid brengt. Op alle lagen grijpt het in, bij het kind, bij de ouders, op school en in het sociale leven. Dit laatste aspect komt in dit boek niet naar voren, maar is ook een belangrijk component.
Hoogbegaafdheid is veel meer dan intelligentie, het is welzijn, sensitiviteit en creativiteit. Dit wordt door veel experts ook beschreven. Creativiteit komt als talent naar voren, maar krijgt nog zo weinig ruimte in het groter systeem. Dit vraagt aandacht waar de kinderen zoveel baat bij zouden hebben. Hoogbegaafdheid is geen uitzonderlijke gave, geen beperking, maar het is anders en onderdeel van alles als een in verscheidenheid.
Zoektocht op school
Veel is geschreven over de zoektocht op school, waarbij het verlangen is dat onderwijs een plek mag zijn voor talentontwikkeling. Een plek waar een kind het leven leert, waar het zijn eigen identiteit kan en mag vormgeven, daarin te groeien om zo een bijdrage te gaan leveren aan de maatschappij. Ook hierin mag het ontschotten van school en thuis plaatsvinden, omdat alles deel is van het systeem in de vorming van een kind. Daarin is samenwerking en afstemming nodig tussen ouders en school en zorg. De schotten tussen basisschool en voortgezet onderwijs mogen verdwijnen en afstemming, overdracht en samenwerking mag plaatsvinden om de overstap in gezamenlijkheid te mogen maken.
Bewustwording
Hoogbegaafde kinderen bevat verhalen van machteloze ouders en hun hoogbegaafde kinderen, die zich op school niet gehoord of gezien voel(d)en. Lilian de Rek, initiatiefnemer van dit boek vond steun bij Michelle van Rooijen, toen ze hun ervaringen over hun creatief begaafde kinderen met elkaar deelden. Ze gingen op zoek naar ouders met vergelijkbare verhalen. Om meer inzicht te krijgen in de vele uitdagingen die hoogbegaafdheid met zich meebrengt, maar ook om herkenning te vinden (bij lotgenoten) en erkenning (bij de buitenwacht). Alle ervaringsverhalen maken duidelijk dat er op het gebied van bewustwording over de complexiteit van hoogbegaafdheid in onze maatschappij nog een hoop te winnen valt.
Meer kennis over de eigenschappen, mogelijke gedragsvormen en coping-mechanismen van hoogbegaafden is hard nodig om te voorkomen dat deze bijzondere kinderen tussen wal en schip blijven belanden. De verhalen zijn bewust niet beperkt tot de ouders. In dit boek komen ook professionals aan het woord, die in hun dagelijks leven met hoogbegaafde kinderen en jongeren werken. Op een inspirerende manier vertellen ouders en professionals hun zoektocht om het hoogbegaafde kind te zien zoals hij of zij is en waarbij op de wegen van herstel stap voor stap het zelfinzicht, vertrouwen en veiligheid van een hoogbegaafd kind kan groeien.
Door de ervaringsverhalen van de ouders te bundelen met de kennis en inzichten van experts, is er een boek ontstaan waarmee we hoogbegaafdheid in haar volle breedte (de schoonheid én de uitdagingen) op de kaart kunnen zetten. Een praktisch boek, dat naast feiten, ervaringsverhalen en inzichten ook allerlei praktische handvatten bevat voor ouders en scholen. De schrijvers hopen dat het ont-wikkelingspotentieel van deze begaafde kinderen in al zijn veelkleurigheid tot bloei mag komen.