Eindeloos behandelen

​‘De beste zorg is soms óók om ouderen níét te behandelen.’ Dat betoogde GroenLinks-Kamerlid Corinne Ellemeet twee jaar geleden in een initiatiefnota. Die heette ‘Lachend Tachtig’. Aan eindeloos doorbehandelen is niet altijd behoefte. O zeker, minder medisch ingrijpen kan ook geld schelen.  Ze noemde het „de olifant in de kamer” in Haagse debatten over ouderenzorg. Praten over de (te) hoge kosten van ziekenhuisoperaties bij oude mensen was taboe. Toch gooide Ellemeet de knuppel in het hoenderhoek, ze wilde er niet langer omheen draaien: vroeg of laat zal er beter gekeken moeten worden naar het nut van operaties bij mensen op leeftijd. En ja, dat zal bijdragen aan het betaalbaar houden van de zorg.

Ongeveer een jaar later kwam Ellemeet in een uitzending van EenVandaag met een plan om 70-plussers te ‘screenen’, voordat ze een operatie kunnen ondergaan. Een geriater zou meekijken wat de mogelijke gevolgen van een operatie konden zijn. Daarna zouden ouderen en arts in gesprek moeten gaan over de vraag of patiënten nog de medische molen in willen. Ellemeet benadrukte dat het niet gaat om „kosten besparen” en zei meermaals: „Iedere patiënt heeft recht op de beste zorg”. Haar uitspraken veroorzaakten desondanks een enorme deining op internet. Er verschenen zelfs allerlei vergelijkingen met naziartsen. Ook in de Tweede Kamer ging het er heet aan toe. De één had over een „ijskoud” voorstel. Een ander sprak in een video van de „definitieve oplossing voor het ouderenprobleem van GroenLinks.” Geert Wilders noemde GroenLinks een „gevaarlijke club” en schreef op Twitter over een „ziek” plan. Een ander vond dat GroenLinks „de weg kwijt is”.

Wie het EenVandaag-interview objectief benadert, ziet en hoort dat Ellemeet steeds herhaalt dat ze 70-plussers geen operaties wil ontzeggen. Toch is dát het beeld waar andere politici op aanslaan. Zijn mensen boven de 70 minderwaardig? Kwam het door de manier waarop EenVandaag het onderwerp aankondigde: ‘Waarom doorbehandelen op je 70ste niet altijd een goed plan is’. Of werd GroenLinks hier door tegenstanders geframed? Zag men de kans schoon om de partij op een negatieve toon de verkiezingscampagne in te trekken?

Dat het GroenLinks-plan helemaal niet zo nieuw was, kreeg tijdens de naweeën van het interview nauwelijks aandacht. Een jaar eerder introduceerde GroenLinks het idee al bij de presentatie van bovengenoemde initiatiefnota. De partij doet daarin aanbevelingen voor betere ouderenzorg. Onderdeel daarvan was een ‘kwetsbaarheidstest’ voor 65-plussers voordat ze een operatie ingaan. Artsenfederatie KNMG, ouderenbond ANBO en de organisatie voor ouderenartsen Verenso waren toen positief over het voorstel.

Kortom, de koppeling tussen minder behandelen en kosten besparen werd destijds bij de presentatie van ‘Lachend Tachtig’ al expliciet gemaakt.