Het wederkerig groei proces richt zich op groei en ontwikkeling. Het is een gezamenlijk proces en bestaat uit zes stappen, die allemaal doorlopen moeten worden om gedragsverandering te bestendigen. Maar al te vaak slaan we één of meerdere stappen over waardoor problematiek in stand blijft en de geschiedenis zich blijft herhalen. Het groeiproces is cyclisch, dat betekent dat er na de zesde stap nog een extra stap is, namelijk de start van weer een nieuw proces. Na iedere keer dat de stappen zijn doorlopen ontstaat er een nieuw verlangen, is er een nieuwe uitgangssituatie en kan er een nieuw proces starten. Iemand kan zo door blijven groeien.
List of Steps
Richting bepalen
Bij de eerste stap wordt er een richting bepaald. De wensen die bij de verschillende leefgebieden benoemd zijn, worden omgezet naar doelen. Met die doelen gaan jij en je zorgvrager aan de slag. Jullie beginnen met kleine haalbare doelen die uitgaan van de verlangens van je zorgvrager en afgestemd zijn met eventuele familieleden van de zorgvrager en het team waarin je werkt..
Omgaan met weerstand
Als helder is welke kant iemand op wil, dan wacht al snel een eerste ontmoeting met de piraat. In plaats van een verklaring te geven voor iemands gedrag, wordt onder de oppervlakte gekeken en onderzocht wat de onderliggende gedragsmotieven zijn. Om dit goed te kunnen onderzoeken wordt er in stap twee aandacht besteed aan het innerlijk kind en het sociaal- emotioneel functioneren. In het boek Laveren in de GGZ worden de verschillende levensfasen uitgelegd, met daarbij de behoeften en angsten die in een bepaalde ontwikkelingsfase centraal staan. Er komt zicht op het afwerende gedrag van een zorgvrager en de onderliggende angst die het afweermechanisme in stand houdt.
Winst van gedrag stopzetten
Als duidelijk wordt wat het afweermechanisme van je zorgvrager is, kan er verder gekeken worden naar de opbouw van de persoonlijkheid. Hiervoor gebruiken we het enneagram. Bij deze stap wordt aandacht besteed aan de negen persoonlijkheidsstructuren zoals die in het enneagram beschreven zijn. Een beschrijving van de persoonlijkheidsstructuren is een psychologische benadering van het enneagram. De processtappen zoals die in het boek worden uitgelegd, aan de hand van het enneagram, komen voort uit het energetisch werken met het enneagram. Er is dus een verschil, tussen het gebruik van het enneagram als het gaat om de uitleg over wie de bemanningsleden op het schip zijn én de manier waarop deze bemanningsleden benut kunnen worden tijdens het wederkerig groeiproces. Met de uitleg over de specifieke drijfveren, behoeften, angsten en verdedigingen van de verschillende persoonlijkheidsstructuren, wordt ook een verschil in ontwikkelingsniveau duidelijk. Er wordt uitgelegd hoe pathologische structuren kunnen ontstaan. Er komt zicht op de onderliggende dynamiek van deze structuren waardoor gedragingen (vaak onbedoeld) in stand worden gehouden.
Nieuwe gedragspatronen
Elk gedrag heeft een functie. Als gedrag geen ‘winst’ meer oplevert, zal er iets voor in de plaats moeten komen. De winst van het gedrag geeft zicht op de onderliggende behoefte. Pas als die onderliggende behoefte vervuld wordt, kan het oude patroon volledig losgelaten worden. Om onderliggende behoeften te vervullen, maken we gebruik van energetisch werk. Met behulp van energiebanen, chakra’s en het bewust ontwikkelen van nieuwe gedragspatronen, kan iemand doorgroeien. De kapitein wordt bij deze stap steviger aan het roer gezet en vervolgd zijn weg in de door hem gekozen richting.
Inzicht en reflectie
Net zoals er inzicht nodig is in onderliggende motieven van oude gedragspatronen, zo is het ook van belang om bewust stil te staan bij de toegevoegde waarde van de nieuwe gedragspatronen. Hier wordt in stap vijf aandacht aan besteed. Daar wordt ook ingegaan op de sociale waarde van gedrag. Daar waar bij stap drie de motieven van het eigen gedrag onder de loep werden genomen, ontstaat nu ook het (onbewuste) belang dat er vanuit de omgeving kan zijn waardoor bepaald gedrag vertoond werd dat niet helpend bleek voor de zorgvrager. Vaak is er een onderliggend krachtenveld aanwezig dat iemands individuele groei belemmerd. Inzicht in dat krachtenveld helpt om bewust te worden en zo door te kunnen groeien naar een gezonder functioneringsniveau.
Succes vieren
We staan er niet altijd bewust bij stil, maar samen het succes vieren helpt om nieuw aangeleerde patronen helemaal te bestendigen. In eerste instantie is er een externe motivatie nodig om interne motivatie te kunnen voelen. Bij stap zes ligt daar het accent op. Pas als de interne motivatie goed gevoeld kan worden, is het nieuwe gedragspatroon voldoende ingesleten. Dan komt er een fase van rust, waarnaar er weer een nieuw verlangen kan ontstaan. Dit nieuwe verlangen kan vertaald worden naar een nieuwe wens, die omgezet wordt in doelen zodat er een nieuwe cyclus ontstaat.